Tworzenie prezentacji przy użyciu LaTeX cz. 1: konfiguracja środowiska

Ostatnio stanęło przede mną takie zadanie: przygotowanie materiałów na szkolenie, które będę się składały z takich elementów jak:

• slajdy, wg których będzie prowadzony wykład
• podręcznik – będzie on zawierał prezentacją wraz z dodatkowymi informacjami znajdującymi się pod nimi oraz różne dodatkowe materiały (takie jak ćwiczenia, dodatkowe informacje)

Zrobienie prezentacji nie sprawia wiele problemów, istnieje wiele narzędzi które radzą sobie z tym całkiem dobrze (czyli OpenOffice Presentation, MS PowerPoint, Google Presentation). Problem jednak pojawia się, gdy chcemy rozszerzyć prezentację o dodatkowe elementy. W każdym z tych narzędzi istnieje możliwość robienia notatek, ale problemy się pojawiają gdy chcemy użyć bardziej skomplikowanego formatowania, wstawić obrazek czy też opis wraz ze slajdem przestaje się mieścić na jednej stronie.

Można oczywiście oddzielnie utrzymywać prezentację oraz podręcznik, ale nie jest to wygodne i zwiększa ilość pracy potrzebnej do utrzymania aktualności materiałów. Nie znalazłem żadnego rozwiązania opartego o aplikację do prezentacji lub też procesor tekstu pozwalającego na jednoczesne tworzenie prezentacji i towarzyszących materiałów.

Na szczęście przypomniałem sobie o czymś takim jak LaTeX :). I tutaj rozwiązanie pojawiło się od razu: LaTeX plus biblioteka Beamer ^[4] – pozwala na zrobienie dokładnie tego, co chciałbym uzyskać. Oczywiście, pozostaje jeszcze jeden detal: nauczyć się LaTeXa.

W paru kolejnych wpisach przedstawię, w jaki sposób można utworzyć prezentację wraz z dodatkowymi materiałami przy użyciu tych narzędzi. Proszę jednak pamiętać o kilku sprawach:

• jest to moje pierwsze spotkanie ze światem TeXa
• będę się koncentrował tyko na wybranym celu: utworzeniu prezentacji
• jeżeli także nie widziałeś TeXa czy LaTeXa na oczy wcześniej, przejrzyj kilka tutoriali na ten temat, na pewno ułatwią dalszą pracę

Instalacja LaTeXa

Po przydługim wstępie czas na konfigurację systemu, czyli instalacje niezbędnych pakietów.

Pierwszym krokiem będzie instalacja środowiska LaTeXa wraz z klasą Beamer. W przypadku Ubuntu (i pewnie Debiana) sprowadza się to wydania takiej komendy:

Zainstaluje to niezbędne pakiety potrzebne do korzystania z TeXa i LaTeXa.

Aplikacje pozwalając na pracę z LaTexem

Sam w sobie TeX opisuje stronę przy użyciu poleceń tekstowych, więc to edycji plików można używać zwykłego edytora tekstu, a następnie odpowiednio konwertować je do wynikowego pliku PDF. Poleceń służących do tego celu jest kilka, można je znaleźć w artykułach poświęconych LaTeXowi.

Istnieją także środowiska pozwalające na pracę w środowisku LaTeX i automatyzującymi wiele rzeczy.

LyX

Instalacja tego edytora odbywa się następująco:

Za Wikipedią ^[5]:

LyX – edytor do systemu składu tekstu LaTeX. Przeznaczony jest dla użytkowników, którzy oczekują wysokiej jakości składu tekstu i wygody podczas pisania. LyX pozwala autorowi skupić się na treści i logicznej strukturze dokumentu. Wyglądem dokumentu zajmuje się w tle LaTeX, który faktycznie składa tekst w akapity i strony.

Korzystałem z niego przez chwilę, i faktycznie łatwo można w nim tworzyć dokumenty. Jednak ja wolę (przynajmniej na razie) rozwiązanie, które nie separuje mnie tak bardzo od źródeł, i nie dodaje dodatkowych elementów których znaczenia nie znam

TeXlipse

Wtyczka do środowiska Eclipse pomagająca w tworzeniu dokumentów TeXa. Ponieważ lubię i znam Eclipsa, bardzo mi się ona podobała, z problemami się nie spotkałem.

Jednak ma jedną wadę (a przynajmniej nie wiem jak obejść ten problem): jeżeli edytujemy dokument składający się z wielu plików, pojawia się masą błędów w dokumentach zależnych. Każdy plik jest traktowany całkowicie oddzielnie, co w takiej sytuacji utrudnia bardzo pracę.

Ale ma szereg innych zalet (poza oczywiście podstawowymi możliwościami związanymi z edycją dokumentów):

• pozwala na oddzielenie źródeł projektu, plików tymczasowych oraz wynikowych, mogą one być zapisywane w różnych katalogach
• automatycznie kompiluje modyfikowany plik w momencie jego zapisywania i tworzy plik wynikowy, co w połączeniu np. z przeglądarką PDF Okular pozwala na podgląd wyglądu prezentacji praktycznie w czasie rzeczywistym (Okular sprawdza automatycznie czy otwarty plik PDF nie został zmodyfikowany i jeżeli tak, to automatycznie go wczytuje)

Kile

Instalacja w środowisku Ubuntu jest prosta:

Za Wikipedią ^[6]:

Kile jest wygodnym (ang. user friendly) edytorem przeznaczonym do redagowania dokumentów w formacie TeΧ/LaTeX. Działa w graficznym środowisku KDE. Nic nie stoi na przeszkodzie aby z niego korzystać w innych środowiskach graficznych po doinstalowaniu wymaganych do działania bibliotek i zależności.

Kile daje możliwość szybkiego, łatwego i bezpośredniego składania tekstu z wszelkimi zaletami edytora pracującego w środowisku graficznym. Program na licencji GNU GPL.

Ta aplikacja najbardziej mi na razie pasuje. Pozwala na definicję projektu, kompilację źródeł, definicję dokumentu głównego. Czyli daje podstawowe środowisko do pracy i nie trzeba się od razu uczyć wszystkich koniecznych poleceń niezbędnych do kompilacji i tworzenia kodu.

Źródła

• LaTeX Beamer class ^[4]
• LyX – The Document Processor ^[7]
• TeXlipse ^[8]
• Kile ^[9]